ارزیابی تحقق‌پذیری مؤلفه‌های توسعۀ فضایی- کالبدی طرح جامع شهر بیجار

هدف اصلی این پژوهش ارزیابی میزان تحقق‌پذیری طرح جامع شهر بیجار در مؤلفه‌های توسعۀ فضایی- کالبدی به‌ویژه جمعیت، اشتغال، کاربری زمین و چگونگی و جهت گسترش شهر است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای است. برای جمع‌آوری داده‌ها از روش‌های اسنادی و میدانی و برای پردازش داده‌ها و اطلاعات از مدل‌های AHP و مدل ELECTRE و نرم‌افزار Expert Choice بهره‌گیری شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میزان تحقق‌پذیری طرح جامع در مؤلفۀ جمعیت 17/46 درصد، در مؤلفۀ اشتغال 60/58 درصد و در مؤلفۀ مساحت پیشنهادی شهر 44 درصد بوده است. دربارۀ جهت گسترش شهر، پیش‌بینی طرح جامع در کوتاه‌مدت هم‌گام با طرح بوده است، اما به دلیل تکمیل ظرفیت محدودۀ پیشنهادی، گسترش شهر بر خلاف جهت پیشنهادی طرح جامع که در سمت شمال شرقی بوده، در جهت شمال غرب و روی زمین‌های کشاورزی گسترش یافته است. از مهم‌ترین دلایل محقق نشدن پیش‌بینی‌های طرح می‌توان به پیش‌بینی‌های غیرکارشناسانه در زمینۀ تحولات جمعیتی و اقتصادی در درازمدت، ضعف در هماهنگی و مشارکت مؤثر مردم و نخبگان محلی و ضعف در بهره‌گیری از الگوهای مطلوب و مناسب رشد و توسعۀ شهری و عدم انسجام مطالعات جغرافیایی به‌ویژه اجتماعی- اقتصادی با الگوی پیشنهادی توسعۀ کالبدی- فضایی شهر اشاره کرد. بنابراین می‌توان گفت مشارکت نکردن نخبگان و جمعیت بومی در فرایند تهیه و تدوین و نظارت مستمر و ضعف در انعطاف‌پذیری طرح از دلایل عدم موفقیت طرح جامع شهر بیجار بوده است.